Vəhabilik "Zahiriyyə” yəni ayələri məcazi mənalarına görə izah etməyib olduğu kimi qəbul edən bir məzhəbdən əmələ gəlmişdir. Bu məzhəbi (hicri 270) də ölən Davud İbn Əli adlı birisi qurmuşdur. Bu zatın qurduğu məzhəbə "Zahiriyyə” deyilmiş bir müddət İraqda yayılmış, sonra isə zəifləyərək unudulmuşdur. Zahiriyyə məzhəbi İbn Həzm tərəfindən yayılmışdır. Əməvilərə tərəfdar olan İbn Həzm əvvəlcə Maliki məzhəbindəykən sonra Şaifii olmuş, daha sonra zahirilik görünüşü qəbul etmişdir. İbn Həzmə görə Quran və hədisi şərh ola bilməz, görən, bilən, eşidən kimi sifətlər Allahın sifəti deyil adıdır. İnsanda cüzi bir irade vardır amma Allahın insanı istərsə xeyir yola aparar, isterse onu cinayətə təhrik edər. Böyük günah edənlər kafir deyildir. Xəlifənin Qüreyşdən, hədd buluğa çatmış, ağıllı və elimli olması şərtdir. Əndəlus Əməvi dövləti süqut edəndə Zahirilik də ordan Afrikaya keşmişdir.
Vahibilik necə meydana gəldi?
İbn Həzmdən sonra İbni Təmiyyə deyə tanınan Təkiyuddin Əhməd İbni Aldulhəmim Hərrani bu məzhəbi yenilımiş və yaymışdır. Ibni Təymiyyə məntiq və fəlfəsəyə qarşı olmuş, tsəvvüfə əsasənd Müyiddin ibni Ərabiyyə və Vəhdəti vücüd inamina düşmən kəsilmişdir. Düşüncəsinə görə həbs edilmiş və orada ölmüşdür. Hicrətin 12ci ilində Ərəbistanın Nəcid böləsində Məhəmməd ibni Abdull-Vəhhab ingilis cəsusu ilə birləşərək buməzhəbi qəbul etmiş, on aldanan Əbdul-Əzizlə oğlu Səud bu sistemi yaymışlar.
Vəhhabilər türbələrin və Peyğəmbərimizin qəbrini ziyarətin, Allaha kiməsə vasitə edib dua etməyin , məscidlərə minarə tikməyin və s. bidət, yenilik olduğunu elan etmişlər. Onlar 1216cı ildə (1802) Kərbəlaya hücum etmiş, 5000 insanı qətlə yetirmiş, İmam Hüseynin qəbrini yandırmışlar. Daha sonra Məkkə və Mədinəni zəbt etmişlər. Nəhayət, ikinci Mahmud zamanı Misir valisi Məhəmməd Əli tərəfindən əbs edilib İstanbula göndərilmişlər. Səud tərəfdarları ilə birlikdə (1234cüildə. Miladi 1819)da edam olunmuşlar.
Birinci dünya müharibəsinin sonunda Ərəbistan Osmanlıların əlindən çıxınca Səudilər Hicazı ələ keçirmişlər. (Vəhabilər üçün "İslam eniklopediyası” -1309 . 2 səh72-74. 6.səh 120-124.353. 7. Səh 182- 216.228.244.276.363 və s. :Əyyub səbrinin "Tarixi Vəhhabiyyan”ına istinadən.
Bu məzhəbin İslam ölkərinə təsiri
Əvvəldəki sualda qeyd etdik ki vəhhabilik əslində hüquq məktəblarindən 4cüsü olan Hənbəllikdən qaynaqlanır. 18ci əsrin əvvəllərində bir çox insana yaraşmayan hərəkətləriylə yəni-1802ci ildə Kərbəlada minlərlə insanı qətlə yetirərək Həzrət Peyğəmbirimizin nəvəsi imam Hüseynin (ə) qəbrini yandıran, Məkkəyə hücumm edib "qara daşı” sındıran və oradan oğurlayan bu dinsizlər sözsüzki ki başqa İslam ölkələrində də təxribatlar törətməyə cəhd etmişlər. Vəhhabilik hənbəllikdən qaynaqlansa da bu məzhəbin nümayəndəsi kimi aparmıirlar. Məhəmməd ibn Əbdül Vəhhabın atası Hənbəli olduğu halda oölunu lənətləyirdi, cünki o, Quran barədəki məsələlərdə öz başına hərəkət edər, necə qavrayırsa başqalarına dabelə başa salırdı. Bunagörədə bəzi fikirlərində heç özünün de anlamadığı şeylər baş qaldırırdı. İngilis cəsusu mister Hemferlə Bəsrədə təsdüfən tanış olması onun bu fikirlərini yaymasına əl-qol açmağa səbəb olur. Haı hazırda dünyanın bir çix ölkələrində vəhabilər çaxnaşma yaratmaqla məşğuldurlar. Səudiyyə Ərəbistanda bu rəsmi dövlət məzhəbidir. Həccə gedənzəvvarların nələr çəkdiyini , onlara qarşı qoyulan qadağaları gözlərilə görənlər bunu bir daha təsdiqedərlər. Zamam zaman bəzi qərb dövlətləri məhz bu məzhəbdən bəzi ölkərə qarşı təxribat məqsədi kimi istifadə etmiş, özlərini dini təbliğ edənlər kimi gösstərənlərin iç üzü ifşa olunmuşdur. Bunun nəticəsi kimidemək olar ki bir çox islam ölkərində məs. Türkiyə, Misir, İran, İraqda bu məzhəbi yaymaq qaadağan olunmuşdur.
Bunlar baresinde birincini oxumusham bunu da oxuyaceyem.. Amma deyim ki, onsuzda ozlerinden bashqa ozlerini duzgun adlandiran yoxdu..Esil duzgunu bilenler bilir... Chox saqol qardash.
Yalnız qeydiyyatı olanlar şərh yaza bilər. Xahiş edirik qeydiyyatdan keçin və ya öz adınızla daxil olun. [ Qeydiyyat | Adınız ]
Xocalı - 26.02.1992 Şuşa - 08.05.1992 Laçın - 18.05.1992 Xocavənd - 02.10.1992 Kəlbəcər - 02.04.1993 Ağdərə - 17.06.1993 Ağdam - 23.07.1993 Cəbrayıl - 18.08.1993 Füzuli - 23.08.1993 Qubadlı - 31.08.1993 Zəngilan - 29.10.1993
